کتاب جریان های سیاسی مذهبی دوره پهلوی دوم از جمله دایره المعارف‌های جذاب و خواندنی نشر سایان که توسط دو محقق زبده تاریخ، رسول جعفریان و جعفر شیرعلی نیا نوشته شده است. علاقه مندان به حوزه تاریخ معاصر و افرادی که دوست دارند ریشه حوادث مهم این سده اخیر را بدانند با این کتاب می‌توانند به بسیاری از سوالات مهم خود پاسخ گویند. آغاز دهه بیست شمسی تا بهمن ماه سال 1357 دوره حساس و پرالتهابی در تاریخ ایران زمین است. پایان 2500 سال حکومت شاهنشاهی و ورود به یک ساختار حکومتی بی‌بدیل مهم‌ترین حادثه‌ای بود که در این دوره اتفاق افتاد و در این کتاب به تفصیل و باجزئیات زمینه‌های وقوع این انقلاب بزرگ بررسی می‌گردد. همچنین در این دوره افراد مهم و نامداری زیسته‌اند که هر کدام به سهم خود در پیشبرد این ملت و کشور تاثیرگذار بوده‌اند و در این کتاب همراه با تصویری ناب و کمتر دیده شده از تمامی این افراد یادی به عمل آمده است. از جمله موضوعات پررنگی که در این کتاب کار شده می‌توان به فعالیت‌های انقلابی جمعیت فداییان اسلام و شهید نواب صفوی، دولت دکتر مصدق و کودتای 28 مرداد، نهضت امام خمینی و یاران ایشان و همچنین مرور زندگی برخی از نویسندگان مهم این دوره اشاره کرد. در کنار پرداخت مفصل به حوادث کوچک و بزرگ تاریخی مساله‌ای که باعث متمایز شدن این اثر از دیگر آثار تاریخی می‌شود مصور بودن کار است. هر موضوع تاریخی با یک سری عکس جذاب و ناب همراه است که از دل منابع و اسناد کمتر دیده شده استخراج شده‌اند و باعث می شود هر ماجرای تاریخی با درکی بهتر در ذهن مخاطب امروزی جای گیرد. در این کتاب با تفکرات سیاسی، ریشه‌های فکری و تحولات مکتبی بسیاری از شخصیت‌های مهم سیاسی، مذهبی آشنا خواهید شد و سرانجام فهم جامع‌تر و دقیق‌تری از آنچه بر این ملت و کشور گذشته پیدا خواهید کرد.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

شاه که از نفوذ جریان جدید میان اقشار مختلف مردم آگاه بود کوشید با متهم کردن آن به کهنه پرستی و نشان دادن خود به عنوان فردی پیشرو و متجدد جریان اسلامی را از میدان به در کند. او در بیست و پنجم فروردین گفت:«ما کهنه پرستی و افکار ارتجاعی را از میان خواهیم برد.» فردای آن روز آیت الله خمینی در آغاز اولین جلسه‌ی درسش گفت:«مردک باز دست از حرف‌هایش برنمی‌دارد و به افکار اسلامی نسبت کهنه پرستی و ارتجاعیت می‌دهد.» او در این سخنرانی اعلام کرد که دست همه‌ی مراجع را می‌بوسد و به این ترتیب مراجع را متوجه اقدامات آتی جدیدش کرد. با این حال اعلامیه‌اش در سالگرد پانزده خرداد بدون امضای آقایان گلپایگانی و شریعتمداری و تنها با امضای آقایان نجفی، میلانی و قمی چاپ شد. در این اطلاعیه بار دیگر مسأله‌ی اسرائیل مطرح شده بود. در هجدهم شهریور ۱۳۴۳ طی سخنرانی تند دیگری به حملات خود به شاه ادامه داد. بیست و یکم مهر لایحه‌ای در مجلس مطرح شد و بار دیگر مخالفت روحانیون را برانگیخت. آیت الله خمینی اعلام کرد که در چهارم آبان سخنرانی خواهد کرد. دولت نماینده‌ای فرستاد تا او را از سخنرانی منصرف کند اما نپذیرفت. در این سخنرانی تاریخی درباره ی کاپیتولاسیون گفت: «اگر یک خادم آمریکایی یا یک آشپز آمریکایی مرجع تقلید شما را وسط بازار ترور کند. پلیس ایران حق ندارد جلوی او را بگیرد.» همین سخنرانی بود که سبب شد رژیم در سیزدهم آبان 1343 او را به ترکیه تبعید کند.